Waar de spraak ophoudt, begint de muziek.

Waar de spraak ophoudt, begint de muziek. (E.T.H. Hoffman Duits auteur, componist, dirigent, jurist en tekenaar 1776-1822)

Toen ik deze uitspraak las, was ik onder de indruk over de waarheid die het voor mij in zich heeft. Als stemtrainer trek ik “spraak” en “stem” altijd uit elkaar. Het zijn beide componenten die tot uitingsvormen als spreken en zingen leiden, maar toch totaal verschillend. “Spraak” gaat hand in hand met “taal”.  Ooit zei Hannes Meinkema (Nederlands auteur en feministe): de taal  is voor de werkelijkheid een te armzalig medium. Het kan niet uitdrukken wat er is gebeurd, het noteert er aspecten van, het vermindert, het verarmt.

Wat is het dan ontzettend mooi dat we ook een stem hebben waarmee we geluid mee kunnen voortbrengen. Het is het belangrijkste expressiemiddel van ons mensen. Ons hele wezen kan er in naar voren komen. Onze geluidsbron is er altijd geweest. Vroeger maakten we alleen geluiden. Het was een primitief spel van expressie en verschilde in klankkleur, volume en toonhoogte. Het was in feite muziek waarmee we met elkaar communiceerden, maar de stem had niet alleen een communicatieve functie. Denk maar alleen al het begeleiden van onze diepste emoties: huilen, lachen en schreeuwen. Of aan de oerschreeuwen tijdens een bevalling. Ook  geluiden die je voortbrengt bij schrik of pijn zijn in principe primitief.

Later ontwikkelde de mens de spraak. Het samenspel van klanken (medeklinkers en klinkers) dat steeds meer werd uitgebreid. De mens leerde de geluidsstroom te controleren door middel van klankbeheersing, voortgebracht door steeds onze articulatoren te veranderen. Daarnaast ontwikkelde de taal in vorm, inhoud en gebruik. De mens leerde al sprekend, doelmatig communiceren. Als je de ontwikkeling van een baby volgt, zie je deze volgorde weer terug. Eerst is er stem, de geboorteschreeuw en later het huilen als signaalfunctie voor honger of pijn. Daarna wordt er geëxperimenteerd met klanken en pas rond een jaar of zes differentieert de taal.

Ik ben er heilig van overtuigd dat onze stem volledig vrij is in de oerexpressie. Dat is onze echte stem in het kwadraat. De mens is dus gelijk met de ontwikkeling van de spraak en de taal iets kwijtgeraakt. De meest primitieve vorm van expressie…

Het is fantastisch dat ons lichaam al spelend met klank, deze vorm van expressie weer kan ervaren en dus muziek voortbrengt. En daar hoef je zeker niet muzikaal voor te zijn. Omdat dit zo’n fysiek proces is, raakt het ons wezen. En als je eenmaal weet hoe dit is, kun je je hart meenemen in de samenwerking van stem, spraak en taal, zodat al ons spreken muziek wordt. En dat is verrijking!

Delen: