Het spreekproces

Ons vermogen tot spreken ligt zonder meer aan de basis van onze cultuur, ons sociale en maatschappelijke bestaan, onze kennisoverdracht, onze opvoeding. Maar we hoeven nooit na te denken over hoe we spreken. De meeste van ons weten niet dat het vermogen tot spreken de meest complexe mentale en motorische vaardigheid is, die alle mensen met elkaar delen. Het is soortspecifiek, in onze genen voorgeprogrammeerd en we gebruiken het de hele dag. Maar hoe werkt het nu eigenlijk?

Allereerst is het spreken een proces wat zich binnen tijd afspeelt en er zijn maar liefst zes hersengebieden bij betrokken. Om een analyse te maken wat er precies gebeurd, is het belangrijk om het spreekmechanisme te verdelen in componenten en te kijken hoe elk component werkt en hoe al deze componenten samenwerken. 

Als ik persoonlijk met iemand werk, die zijn of haar spreken wil verbeteren, analyseer ik niet alleen het spreken zelf (de motorische vaardigheid), maar ook de fases die daaraan vooraf gaan. (de mentale/talige vaardigheid) 

Allereerst moet er kennis zijn van het besprokene. Woorden worden verbonden met herinneringen en ideeën en dienen als handvatten, waarmee het brein het juiste kan kiezen om een idee te uiten. Het passen van woorden bij concepten gebeurt in de temporaal-kwab. Je stelt een boodschap samen en controleert deze nog een keer.

De tweede fase is een fase van formuleren. Dit gebeurt in het gebied van Wernicke. Hier wordt de zinsstructuur bepaald, de klanken gecodeerd. (interne spraak)

In de derde fase worden de 'voorbereide' woorden via en zenuwbundel naar het gebied van Broca gestuurd. Deze zenuwbundel is veel dikker en beter ontwikkeld bij de mens dan bij andere soorten en zou de sleutel zijn tot de evolutie van de taal.

In de vierde fase wordt in het gebied van Broca (het gebied dat het meest nauw verbonden is met de spraak) de klanken van woorden met de vereiste bewegingen van het stemapparaat, en spieren van de mond, tong, lippen, wangen, kaak en strottenhoofd verbonden.

In de vijfde fase worden de bewegingen van het adem-, stem- en spraakkanaal, die nodig zijn om de gekozen woorden uit te spreken (te articuleren) uitgevoerd. Dit wordt aangestuurd door een deel van de motorische cortex dat deze lichaamsdelen beheerst.

De kleine hersenen zijn betrokken bij de organisatie en timing van de spraakproductie. De rechterhelft van de kleine hersenen is verbonden met de linkerhelft van de grote hersenen en dit deel toont de meeste activiteit tijdens het spreken, terwijl de linkerhelft van de kleine hersenen actiever is tijdens het zingen. Maar ook bij het spreken zorgen ze voor intonatie, dynamiek en klankkleur. De muzikale elementen van het spreken.

Delen: